Armia rosyjska toczy krwawą wojnę z Ukrainą, jednak grupa najemników pod przywództwem Jewgienija Prigożyna (62 l.), która dotychczas wspierała te ataki, wszczęła bunt. Szef tego oddziału, składającego się z około 25 tysięcy bojowników, postanowił stanąć do walki z rosyjskimi przywódcami wojskowymi. Wezwał do „marszu na Moskwę”, ale po kilkunastu godzinach tego spektakularnego „powstania” porozumiał się z władzami i przerwał natarcie, zawracając swoich żołnierzy do baz. W międzyczasie Putin wydał orędzie do narodu. Sytuację nazwał próbą zamachu stanu i „ciosem w plecy”.
To były 24 godziny, w których po raz pierwszy Putin utracił kontrolę we własnym państwie. Władzę umacnia od 23 lat.
Zaczęło się w piątek (23 czerwca) Prigożyn oskarżył rosyjską armię o atakowanie jego żołnierzy rakietami i helikopterami – jak przekonuje – na osobisty rozkaz ministra obrony Siergieja Szojgu (68). W odpowiedzi Prigożyn i jego najemnicy z Wagnera wyruszyli, aby „wyzwolić” Rosję. Kreml natychmiast zareagował, wszczynając śledztwo przeciwko Prigożynowi za nawoływanie do zbrojnego oporu. Rosyjska służba specjalna FSB wezwała najemników, aby nie słuchać Prigożyna i aresztować go.
Zobacz też:
Szef Wagnera obiecał „odpowiedzieć” na ataki i „powstrzymać” rosyjskie przywództwo wojskowe. Wezwał Rosjan, aby nie stawiali oporu jego wojskom. „Traktujemy to jako zagrożenie i natychmiast je eliminujemy” – dodał.
Prigożyn – 24 czerwca rano – mógł pochwalić się pierwszymi sukcesami. Siły najemników wkroczyły do Rostowa nad Donem (1,1 miliona mieszkańców) na południu Rosji, posiadając czołgi i tysiące żołnierzy, ogłaszając przejęcie kontroli nad całym regionem.
Co więcej, Prigożyn oznajmił w Rostowie, że on jego ludzie kontrolują cały region (sześć milionów mieszkańców) i przejęli obiekty wojskowe oraz bazy lotnicze. Według szefa „Wagnera” wielu żołnierzy rosyjskich dołączyło do jego buntu.
Nieco na północ od tego miejsca, w regionie Woroneża, wybuchły zacięte walki. Media obiegły też zdjęcia z miasta Woroneż, gdzie doszło do potężnej eksplozji składu paliw.
Moskwa szykowała się do bitwy
Po południu 24 czerwca pojawiły się doniesienia o konwoju rebeliantów – z kolumną pojazdów ciągnącą się przez 20 km – zmierzającym w kierunku Moskwy. W stolicy Rosji zapanowała panika. Ogłoszono „reżim antyterrorystyczny”.
Już 100 km przed metropolią gwardia wierna Putinowi budowała pierwszą linię obrony. Do stawiania drogowych barykad użyto ciężarówek z piaskiem. Rozmieszczono też stanowiska z karabinami maszynowymi. W sieci pojawiły się nagrania jak Rosjanie wysadzają nawet własne mosty. Tak bardzo obawiano się starcia z Wagnerowcami.
Wezwanie do odwrotu. Koniec buntu?
Po kilku godzinach w nagraniu audio Prigożyn znów zaskoczył. Zatrzymał „marsz na Moskwę”. Powiedział, że jego bojownicy wrócą do swoich baz. Wydał rozkaz ze względu na ryzyko rozlewu krwi.
Reuters poinformował, że prezydent Białorusi Aleksander Łukaszenko pośredniczył w porozumieniu z Prigożynem. Łukaszenko ogłosił, że osiągnął porozumienie, zgodnie z którym szef Grupy Wagnera zrezygnuje z buntu w zamian za „gwarancje bezpieczeństwa” dla swoich bojowników.
– W zamian za zakończenie powstania sprawa karna przeciwko Prigożynowi zostaje umorzona. Jego żołnierze również nie muszą się obawiać konsekwencji karnych. Sam Prigożyn pojedzie na Białoruś – poinformował rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow. Depeszę zamieściła rosyjska agencja informacyjna Interfax.
Putin: To cios w plecy
W sobotę rano 24 czerwca głos zabrał Władimir Putin, który wygłosił orędzie do narodu: – Próba zamachu stanu Jewgienija Prigożyna to „cios w plecy” w konflikcie na Ukrainie – powiedział rosyjski prezydent i zapowiedział, że krajowe służby bezpieczeństwa działają, aby przywrócić porządek.
Głos w sobotę zabrał prezydent Ukrainy:
– Rosja nie może dłużej ukrywać „głupoty swojego rządu”, ponieważ jej „słabość” została ujawniona podczas powstania rozpoczętego przez szefa Wagnera – powiedział Wołodymyr Zełenski.
„W ciągu jednego dnia stracili kilka ze swoich ponad milionowych miast i pokazali wszystkim rosyjskim bandytom, najemnikom, oligarchom i wszystkim innym, jak łatwo jest zdobyć rosyjskie miasta i prawdopodobnie arsenały z bronią” – powiedział Zełenski.
O co w tym wszystkim chodzi?
O co w tym wszystkim chodzi? Obserwatorzy zauważają, że cały pucz mógł być wyreżyserowaną ustawką służb specjalnych, która miała umocnić władzę na Kremlu i być swoistym testem lojalności różnych ośrodków sił.
Kim jest Jewgienij Prigożyn?
Przez lata Jewgienij Prigożyn zyskał sławę jako bogaty oligarcha, będący dostawcą usług kateringowych dla Kremla. Z tego powodu zyskał nawet przydomek „kucharz Putina”. Te kontrakty z władzami rosyjskimi sięgają lat 90. Ale zanim wkroczył na salony, w życiu miał trudny start. W młodym wieku stracił ojca, potem miał kłopoty z prawem. Siedział 9 lat w więzieniu, za kradzieże i oszustwa. Potem prowadził budkę z hot dogami na pchlim targu w Sankt-Pietierburgu. Potem się związał z innymi biznesami, aż zbliżył się do Kremla i jego władcy.
Jego przemiana w brutalnego dowódcę militarnego oddziału nastąpiła w 2014 roku w wyniku zaangażowania Rosji w ruchy separatystyczne we wschodniej Ukrainie. To właśnie wtedy Prigożyn założył tajną grupę najemników o nazwie Wagner, która początkowo walczyła w Donbasie, a potem coraz bardziej rozszerzała swoje działania na rzecz interesów Rosji na całym świecie.
Jednak dopiero rosyjska inwazja na Ukrainę w 2022 roku zwróciła uwagę na Prigożyna i jego sił. Grupa Wagnera odegrała kluczową rolę w wielu potyczkach i przełamaniu oporu Ukraińców w rejonie miejscowości Bachmut.
W ostatnich miesiącach Prigożyn stał się poważnym problemem dla samego Putina, stając się otwartym krytykiem rosyjskich przywódców wojskowych. W maju ogłosił, że jego oddziały wycofają się z oblężonego Bachmuta, po tym jak przez długotrwały okres narzekał na brak odpowiedniego wsparcia ze strony Kremla w trudnej walce o to miasto.
